Tekenwerk over AFRIKA
Sinds 1994 teken en fotografeer ik beelden uit Afrika.
Ik was al 45 jaar toen ik voor de eerste keer zelf Afrika zag, eind ‘90 – begin ’91 op bezoek bij mijn broer in Rwanda. Hij en zijn vrouw deden er ontwikkelingswerk in de heuvels. Ik volgde dat met bijzondere interesse door middel van intense briefwisseling. Toch was de confrontatie met de realiteit ter plaatse nog overweldigend.
Toen april 1994 de hel in Rwanda losbarstte greep mij dit zo aan dat ik niets anders kon doen dan erover tekenen. In enkele maanden maakte ik een tentoonstelling om mijn medeleven uit te drukken.
Tot dan was mijn werk overwegend grafiek in zwart–wit. Plots tekende ik in kleur, met pastelkrijt. Die techniek bood de mogelijkheid mijn vertrouwde tekenwijze te behouden. Gaf Afrika mij de kleur? Vaak wordt gezegd dat het licht daar bijzonder is. In ieder geval toen ik de eerste keer van ginder terugkwam leek alles hier grijs.
Sindsdien heeft Afrika mij niet meer losgelaten. Op zoek naar een ander en vollediger beeld bezocht ik West-Afrika.
In Dakar werd ik verrast door de felgekleurde rijkdom van de kledijcultuur.
In Saint-Louis door de noeste vitaliteit van de vissersgemeenschap. Een rondrit in de omgeving daar bood een eerste blik op de traditionele boeren en herdersvolkeren.
In Mali kwam er nog eens de grandioze esthetiek van de leemarchitectuur bij. In mijn ogen met een verbazend “moderne” vormgeving, maar eeuwenoud.
De hedendaagse Afrikaanse culturen hebben diepe, heel eigen, oude traditionele wortels, die mij intrigeerden.
Als jongen was ik bijzonder geboeid door etnografische documentaires.
Maar kolonialisme en neokolonialisme hebben het continent ontwricht
en getekend. Nooit, zo dacht ik, is het voor mij mogelijk het ongeschonden
traditionele Afrika te zien.
Bij de Dogon in Mali kwam het besef dat dit, zelfs voor een simpele toerist
als ik, nog toegankelijk was. In het Ethiopische Zuid-Omo stond ik er plots
middenin: ik kon mijn ogen niet geloven. Daar werd ik meer dan ooit
geconfronteerd met ons diep ingebakken westers etnocentrisme:
enerzijds xenofobie, anderzijds het latente superioriteitsgevoel van blanke.
Sommigen vinden dat alle mensen overal ter wereld eigenlijk dezelfden zijn
en dat het eenvoudig is contact te hebben. Ikzelf ervaar in de eerste plaats
de culturele kloof.Kunnen mijn tekeningen een beetje bijdragen tot het
overbruggen daarvan, door het beter leren kennen van de andere cultuur?
Of is dit niet meer dan het sussen van ons, door de economische kloof,
bezwaard geweten? In elk geval, mochten ze de “bange blanke man”in ons
wat oplossen, ik zou al zeer tevreden zijn.
( Fragmenten uit de tekst voor de tentoonstellingsbrochure, Karel, dec.’03 )
De tentoonstelling “OP BEZOEK. Beelden uit Afrika”, begin 2004 in het
Stedelijk Museum Aalst (België), toonde een verzameling van mijn tekenwerk
over Afrika (met bijhorende foto’s). Voor de "link" naar het album, klik : terug
